Παναγιώτης Ζωγράφος

thumb|''Πόλεμος της Τριπολιτζάς και των πέριξ αυτής χωρίων''. Πίνακας του Δημήτριου Ζωγράφου με την καθοδήγηση του Μακρυγιάννη. Ο Δημήτριος Ζωγράφος ήταν Έλληνας ζωγράφος και αγωνιστής του 1821, ο οποίος αποτελεί θρύλο για την ελληνική τέχνη χάρη στη συνεργασία του με τον Ιωάννη Μακρυγιάννη.

Ο στρατηγός τον κάλεσε μαζί με τον γιό του Παναγιώτη Ζωγράφο για να εικονογραφήσουν τις μεγάλες στιγμές της ελληνικής επανάστασης του 1821. Ο Μακρυγιάννης έμαθε γράμματα στα γεράματά του για να γράψει τα απομνημονεύματά του. Πίστευε όμως, ότι εκτός από τον γραπτό λόγο, χρειάζονταν και εικόνες, αφού το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ήταν αγράμματοι.

Αρχικά ανάθεσε σε έναν Ευρωπαίο να του ζωγραφίσει, γρήγορα όμως κατάλαβε ότι δεν χρειάζονταν καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις, αλλά εικόνες περιγραφικές με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που θα ήταν ικανά να εξιστορήσουν με ακρίβεια το θέμα που απεικόνιζαν. Έτσι στράφηκε στον Παναγιώτη Ζωγράφο, παλαίμαχο αγωνιστή από τη Βορδόνια Λακωνίας. Ο Δημήτριος Ζωγράφος ήταν αυτοδίδακτος λαϊκός ζωγράφος, αγιογράφος της μεταβυζαντινής λαϊκής παράδοσης και ως αγωνιστής είχε δει με τα ίδια του τα μάτια όλα αυτά που ο Μακρυγιάννης του ανέθετε να περιγράψει.

Ο Δημήτριος φιλοτέχνησε 4 σειρές απο 24 θέματα (υδατογραφίες). Αντίγραφα των πινάκων φτιάχτηκαν από τον γιο του Παναγιώτη και από τον ίδιο τον Δημήτριο και μοιράστηκαν όπως ήθελε ο Μακρυγιάννης στον βασιλιά Όθωνα, στον τσάρο της Ρωσίας, τον βασιλιά της Γαλλίας και τη βασίλισσα της Αγγλίας. Στα εν λόγω έργα, συνεπώς, συνδυάζεται η "χειρ του Ζωγράφου με τη διήγηση του Μακρυγιάννη". Το έργο του θεωρείται "''αντίλογος στην ακαδημαϊκή παράδοση της Σχολής του Μονάχου''" (Μ. Στεφανίδης) και προδρομικό του Θεόφιλου, ενώ ο Γιάννης Τσαρούχης έκανε λόγο για "''αθώα, σοφή ζωγραφική''". Παρέχεται από τη Wikipedia